Deze week is het weer Valentijn. Een mooie aanleiding om over jongeren en de liefde te schrijven. Want dit is, op zijn zachtst gezegd, wel een dingetje!
Niks is zo leuk als verliefd zijn. Alles is spannend en nieuw; het flirten, vlinders in je buik, de eerste kus. Bergen energie en tijd gaan zitten in denken over en werken aan het voeden van de bijna verslavende ‘verliefdheidshonger’. Onder deze bevlogenheid van intense gevoelens lijkt alles te lijden: huiswerk en andere verplichtingen, eetlust, slaap, contact met ouders en zelfs vriendschappen. De wereld om je heen lijkt onbelangrijk: jouw hele wereld draait alleen nog maar om deze grote liefde.
Verliefd zijn hoort bijna onlosmakelijk bij de puberteit. Strikt evolutionair gezien is dit de periode waarin we ons losmaken van onze ouders en uitvliegen om buiten het eigen nest een geschikte partner te zoeken om ons voort te planten. Naast alle lichamelijke veranderingen vinden ook in de hersenen allerlei processen plaats die seksualiteit stimuleren, gericht op intimiteit en bindingsbehoefte.
De interesse in een geschikte liefdespartner wordt niet in de eerste plaats bepaald door lichamelijke veranderingen. Het is met name de sociale omgeving. Welke norm geldt er over de liefde binnen een bepaalde (vrienden-)groep?
Het globale verloop van de seksuele interesse van jongeren is als volgt:
- De jonge puber is vooral gericht op de eigen identiteit. Aandacht werkt versterkend op het zelfbeeld en brengt aanzien en status met zich mee.
- Tussen 14-16 jaar verandert dit in meer gerichtheid op de ander. Door grote veranderingen die jongeren zelf ondergaan zie je vaak een grillig verloop in heftig verliefdheden die elkaar schijnbaar gemakkelijk opvolgen, maar ook ingestorte werelden bij beëindiging of onbeantwoorde liefdes.
- In de late adolescentie verdiepen intieme relaties zich in een meer serieuze en wederkerige vorm waarbij ook over een toekomst samen wordt nagedacht.
De gelukkige, wederzijdse liefde is het beste wat iemand kan overkomen; vlinders, romantiek, aandacht en intense gevoelens.
Naast de eerste ervaringen in de liefde doen jongeren ook hun eerste teleurstellingen op. De liefde blijkt niet wederzijds, niet eeuwigdurend of niet volgens verwachting. Het daaropvolgende liefdesverdriet kan enorm extreem en intens zijn.
In de hersenen is bij liefdesverdriet en afwijzing hetzelfde gedeelte actief als wanneer we fysieke pijn ervaren. Het brein maakt hierin dus geen onderscheid.
Goed om dit te beseffen als je als ouder zegt: ach, geen handvol maar een land vol… Dit zal niet lekker ontvangen worden en zeker geen pleister zijn tegen het bloedend hart. Maar stiekem weten we allemaal; een nieuwe ‘crush’ doet wonderen!
Happy Valentijn!
Bronnen:
Gordon Neufeld & Gabor Maté; Laat je kind niet los
Eveline Crone; het puberende brein
Huub Nelis & Yvonne van Sark; Puberbrein binnenstebuiten