Er wordt al snel lacherig over gedaan. Als reactie op een vraag wat we willen roepen we gemakkelijk;”Oh help, keuzestress!”
De hoeveelheid keuzes die er zijn zorgen voor keuzestress.
In de luxe waarin we tegenwoordig leven is bijna alles mogelijk. Door technologische en economische vooruitgang zijn mogelijkheden onbeperkt. Deze overvloed zorgt dat kiezen moeilijker wordt.
Er is een Amerikaans onderzoek van de universiteiten Columbia en Stanfort. Er werd jam verkocht op marken. Eerst een periode met 6 soorten en later een periode met 24 verschillende soorten jam. Dit onderzoek toonde aan dat als mensen een beperkte keus hebben ze gemakkelijker overgaan tot het maken van de keuze. Als er veel mogelijkheden zijn wordt er uitgesteld of zelf geen keus gemaakt. De grote keuzemogelijkheid werkt verlammend.
Een keus maken lucht op, ook al is het niet de goede keus. Het blijkt dat niet maken van een keus nog meer ongelukkig maakt. De vraag is of er een optimale keus bestaat. Aan iedere keus zit een nadeel: Als je kies voor het ene, mis je dus het andere. The fear of missing out.
Tot slotte: Géén keuzemogelijkheid geeft ook stress: het wordt dan gauw ‘moeten’. Ook dit levert stressgevoelens op; we kunnen er niet onderuit. Dit zie je bijvoorbeeld bij studenten rondom het leenstelsel. Ze moeten geld lenen. Dat brengt verplichtingen met zich mee.
Hoe speelt keuzestress in het leven van jongeren?
Er wordt veel van ze gevraagd. Op gebied van leren, sport en andere vrijetijdsbesteding. Al jong betrekken we kinderen in keuzes. Ik hoor het geregeld: Wat wil je eten vanavond? Welk shirt vind jij het leukste?
Al rond 15 jaar maken jongeren hun profielkeuze. Dat vraagt inzicht in de richting wat je na de middelbare school wil gaan doen. Als je vervolgens bedenkt dat er tegenwoordig zo’n 2000 verschillende vervolgopleidingen zijn! Meer dan de helft haakt gedurende de studie af.
Jongeren groeien op in een prestatiemaatschappij. Perfectionisme is belangrijk, de lat ligt hoog. Mede door social media wordt er een hoog ideaalbeeld geschetst. En voor perfectionisten is een matige keus niet goed genoeg. Direct wordt er gezocht naar een betere keus. Juist dat geeft veel stress. Het ontbreken van een relaxmoment, een moment van genieten van de keus die gemaakt is.
Ook de ontwikkeling van de hersenen in de puberteit hebben grote invloed op keuze(stress).
Ten eerste de keuze voor korte of lange termijn. Het beloningscentrum van het puberbrein is hypergevoelig. Ze willen hun keus direct gerealiseerd zien. Korte termijn keuzes zijn dus aantrekkelijk. Ten tweede zijn jongeren vooral sociaal gemotiveerd en beschikken over een creatief denkvermogen. Dat samen zorgt voor meer impulsieve (niet per definitie slechte) keuzes. Keuzes worden gestuurd door passie en snelle beloning.
De wetenschappelijke oplossing voor het keuzeprobleem is:
- Aantal opties verkleinen
- Leren ‘Nee’ te zeggen
- Knopen doorhakken
Makkie denk je nu misschien. Echter, zo easy is dit nog niet.
Bewust kiezen is belangrijk. Daarvoor is het goed je eigen identiteit te kennen, Precies dit is sterk in ontwikkeling bij jongeren. Wat vorig jaar niet interessant was is dit jaar ineens belangrijk. Wat vorige week zo leuk leek, is vandaag oersaai. Dit geeft veel onzekerheid bij het maken van keuzes. Het maken van een goede keus stimuleert het zelfvertrouwen.
Bij UP wordt gewerkt aan het proces van besluitvorming:
Persoonlijkheid:
- Wie ben jij?
- Wat vind je belangrijk?
- Wat wil je bereiken?
- Waar ligt je passie/kwaliteit?
Besluitvorming
- Welke mogelijkheden zijn er? (Informatie verzamelen)
- Wat leveren ze je op? (Analyseren)
- Wat kies je? (Keuze maken)
Uitvoering
- Welke actie ga je hierop ondernemen?
- Hoe lukt het je?
Wil je meer weten? Neem contact op met UP.
Bronnen:
Boek: Deskundig hulpverlenen Gerard Egan
Documentaire EO: Jong en burn-out
Artikel: ‘hak vooral die knoop door’ NRC
Zomercollege NRC Next Eveline Crone